Thế nào là già?
HỎI.-
Làm sao để biết khi nào thì con người
già đi ?
Có ý
kiến cho là ta bắt đầu già khi tới tuổi 65. Cũng có người lại bảo khi có tuổi
mà suy yếu là già. Ý kiến của bác sĩ ra sao?
Lại
còn cái vụ hay quên nữa. Nhiều lúc tôi cứ nói trước quên sạu. Tại mình già rồi, có phải không ông bác sĩ?!.
Cụ
Nguyễn Tự- Houston.
Thưa cụ,
Cho
tới nay, chưa có ai có thể xác định được khi nào thì con người bắt đầu già. Cho nên, nếu có những trả lời
thì cũng chỉ là những giả dụ mà thôi.
Hơn
nữa, mỗi người, mỗi bộ phận già theo nhịp độ khác nhau. Chẳng hạn như Cao Bá
Quát lúc 30 tuổi đã cho mình già:” Ngã lão hỉ? và Vũ Hoàng Chương khi 30 tuổi
cũng tự hỏi:” Đời ba mươi tuổi, xuân còn hết”.
Người
đi làm mà được cho về hưu ở tuổi 60, 65 thì nghĩ là chắc tại mình già, kém hiệu
năng nên chủ cho mình nghỉ dưỡng già.
Khoa
học đã thử đo một số chức năng của cơ thể, coi như mốc sinh học, để so sánh với
tuổi trẻ, làm mốc cho thay đổi khi về già. Tuy nhiên, ở nhiều người, có một
số dấu hiệu báo là ta đã bắt đầu đi vào giai đoạn mùa Đông của cuộc đời.
Chẳng hạn:
–Thị giác: Vào tuổi 40, khả năng điều tiết của mắt
để nhìn gần giảm đi một chút, nhưng chỉ vài chục năm sau thì khi muốn đọc một
tờ báo, một cuốn sách, ta phải đưa sách báo ra xa hơn. Lý do là khi tuổi lên cao, nhãn cầu thay đổi độ
cong, hình ảnh mờ đi. Đồng thời mắt cũng
dễ nhậy cảm với ánh sáng chói lóa, kém phân biệt những vật di động và cần nhiều
ánh sáng hơn để nhìn cho rõ.
–Thính giác: Người cao tuổi ,đặc biệt là ở quý lão
ông, thường gặp khó khăn phân biệt âm
thanh có tần số cao.
-Tim: Tim thường hơi lớn hơn một chút, cơ tim dầy lên.
Lượng dưỡng khí tối đa mà cơ thể cần khi vận động sẽ giảm đi 10% cho mỗi 10 năm
tuổi cao ở đàn ông, và 7.5% ở đàn bà. Tuy nhiên tim vẫn làm việc hữu hiệu và
máu bơm ra ở mỗi nhịp tim co bóp vẫn bình thường.
–Thận. Khả năng bài tiết chất phế thải của thận
giảm, sức chứa của bọng đái ít đi khiến người cao tuổi mót tiểu tiện nhiều hơn.
–Mỡ và cơ thịt. Với tuổi cao, sự phân phối của mỡ
thay đổi vị trí.
Bình thường, mỡ phân phối đều ở dưới lớp
da.
Khi
về già ,đàn ông có mỡ tập trung ở vùng bụng, đàn bà thì mỡ tập trung ở vùng
hông và bắp đùi.
Khối
lượng các bắp thịt nhỏ teo đi độ 20% từ tuổi 20 tới tuổi 70.
–Não bộ. Tế bào thần kinh não bị tiêu hủy một số
lượng đáng kể khi tới tuổi 60, 70. Tuy nhiên các tế bào thần kinh khác mọc thêm
ra các nhánh để bù đắp nhờ đó các chức năng của não không suy giảm mấy.
Còn cái vụ hay quên mà cụ hỏi đó thì cũng là điều nhiều
người lớn tuổi để ý và e ngại. Thực ra thì ở tuổi nào cũng có lúc quên cái này
cái kia như không biết chìa khóa xe để đâu, máng cặp kính trắng trên mái tóc mà
cứ đi tìm nó.
Theo các nhà chuyên môn thì kém trí nhớ không phải là
lẽ tất nhiên của tuổi già. Có thể là ở người tuổi cao, trí nhớ ngắn hạn chậm xuất
hiện hơn một chút, còn trí nhớ sự kiện xa xưa thì lại rất phong phú. Chỉ khi
chẳng may ta mắc chứng sa sút trí tuệ như trường hợp bị bênh Alzheimer thì
không những trí nhớ mà cả các chức năng về suy nghĩ, học hỏi, nhận thức đều bị
ảnh hưởng.
Ở
người bình thường mà hay quên hoặc trí nhớ đột nhiên kém đi, thì ta nên tìm
hiểu xem tại sao. Có một số nguyên nhân
có thể gây ra tình trạng này, như là ta đang bị buồn phiền, trầm cảm,
trong tình trạng căng thẳng tinh thần, thể xác, mất ngủ, uống nhiều rượu, kém
dinh dưỡng, thiếu sinh tố, khô nước, nhất là đang uống vài dược phẩm có ảnh
hưởng tới trí tuệ.
Sau
đây là tên vài loại thuốc đó: Aldomet, chữa cao huyết áp; thuốc chữa trầm cảm
như Ascendin, Elavil, Pamelor; thuốc trị bệnh điên hoảng như Haldol, Mellaril,
; thuốc an thần như Valium,; các loại thuốc ngủ, thuốc Tagamet, Zantac chữa
bệnh bao tử.
Ngoài ra còn nguyên tắc: “ Không dùng là mất”, use it or loose it. Vì vậy có lẽ mình cũng cần
sử dụng cái trí óc thường xuyên hơn như đọc sách báo, nói chuyện với thân hữu
để các tế bào thần kinh có cơ hội làm việc, kẻo ngồi chơi lâu nó quên mất hết
chức năng.
Vài ý kiến “rông rài”, hy vọng giải đáp được thắc thắc
của cụ.
Chúc cụ luôn luôn vui với
tuổi cao.
Bác sĩ Nguyễn ý Đức