Ăn uống trong dịp Tết Nguyên Đán

Bác sĩ Nguyễn Ý Đức ơi

Sắp Tết rồi, bác sĩ có thể hướng dẫn cho đồng hương trong ngoài nước về cách dinh dưỡng được không, vì chúng tôi e rằng bà con mình có thể bị ngộ độc thực phẩm vì quá “vô tư” trong việc ăn uống.

Cảm ơn bác sĩ.

Ngô Thị Lan

Thưa bà Lan

Tết là thời gian đón mừng một năm mới và cũng  là thời gian mà mọi người thăm viếng gặp gỡ để chúc nhau một mùa Xuân vạn hạnh, sức khỏe dồi dào. Đây cũng là thời gian mà bà con mình tham gia các lễ hội cúng bái xa gần. Mà gặp gỡ nhau là có chuyện ăn uống, dù linh đình hoặc đạm bạc.

Những món ăn thuần túy quê hương thanh đạm được dọn ra, sánh vai cùng những món ăn âu mỹ nhiều dinh dưỡng đẹp mắt.

Nhưng trong ăn uống cũng có nhiều điều cần lưu ý.

Món ăn có thể là những miếng bánh chưng, chả lụa, miếng mứt bầy sẵn trên bàn mỗi khi tới nhà nhau cùng ăn để chúc Tết mừng Xuân. Rồi đến tiệc tùng linh đình tại nhà hàng tửu quán khách khứa ra vào tấp nập.

Hoặc bát bún riêu, đĩa bánh cuốn Thanh Trì, khúc bánh mì bán rong nơi bến phà bến xe ăn vội trong khi di chuyển đón Tết tại quê nhà, nơi Lễ hội. Ăn uống như vậy nhiều khi cũng hơi xô bồ, vội vàng, thực phẩm chưa kịp nấu chín hoặc cất giữ trong điều kiện không an toàn. Và đó là điều có thể gây ra ngộ độc thực phẩm, đặc biệt đối với giới cao niên,  khả năng tiêu hóa hơi khó khăn và sức đề kháng cơ thể cũng có phần giảm thiểu.

Ngộ độc thực phẩm có thể là do hóa chất độc hại, nhưng thông thường nhất vẫn là do các vi sinh vật sống lẩn quẩn quanh ta. Chúng chỉ chờ cơ hội là xâm nhập cơ thể con người cũng như xâm lấn vào thực phẩm. Đặc biệt là thực phẩm tươi bầy bán ở ngoài chợ bụi bậm ruồi bu, khi mua về lại để ngoài nhà bếp nóng ẩm. Lại còn thực phẩm đã nấu mà không cất giữ cẩn thận, thực phẩm làm sẵn như bánh chưng, bánh cuốn, chả rán, mắm tôm mắm tép để lâu ngày mốc meo, hư hỏng.

Lại còn vi khuẩn do bàn tay dơ bẩn của người phục vụ, nhân viên nhà bếp, từ nồi niêu soong chảo, dao thớt chưa kịp rửa…Và cũng từ bàn tay của chúng ta nữa chứ.

Một món ăn chưa kịp nấu chín, mấy món ăn để khơi khơi ngoài không khí không che đậy, những miếng bánh chưng ăn dở bầy trên bàn trong khí hậu ẩm ướt của miền Bắc hoặc nhiệt độ cao của miền Nam là những món ăn bổ béo cho vi sinh vật, mốc meo nấm dại. Mà nếu chúng ta lại ăn vào, thì ôi thôi chắc là chẳng Tào Tháo Đuổi thì cũng Thượng Thổ hạ Tả liên hồi.

Vậy thì phải làm sao bây giờ. Chẳng lẽ lại không ăn.

Thực ra cũng chẳng khó gì đâu, thưa quý vị. 

Chúng ta chỉ cần nhớ lại kinh nghiệm người xưa là “Bệnh tùng nhập khẩu”, hoặc  những nhắc nhở “ Ăn ba phần đói, bẩy phần no” để chọn lựa món ăn an toàn mà đưa vào miệng. Đặc biệt là với lớp người có tuổi, lao động thể chất không nhiều như thuở thanh niên trai tráng, cho nên bữa ăn có thể giảm đi phần số lượng nhưng vẫn đầy đủ các chất dinh dưỡng.

 -Ăn vừa đủ với nhu cầu, ăn làm nhiều bữa nhỏ cho nhẹ dạ dễ tiêu.

-Chọn lựa món ăn nhiều rau trái có nhiều chất xơ, cho đại tiện dễ dàng, tránh cảnh ngồi lâu cả giờ nhăn mặt đi cầu.

-Để  “Phòng bệnh hơn chữa bệnh” vợ chồng con cái ta  cùng nhau  áp dụng một số biện pháp phòng ngừa ngộ độc thực phẩm căn bản như  sau đây:

-Nấu chin các món ăn nhất là gà cá thịt để tiêu diệt vi khuẩn.

-Đừng để thực phẩm tươi như thịt cá lẫn với nhau vì vi khuẩn có thể từ món này chạy sang món kia.

-Cũng không để chung thực phẩm đã nấu với thực phẩm chưa chế biến.

-Cất giữ thựa phẩm nơi mát, không quá nóng, quá ẩm ướt.

-Rửa dao thớt sau mỗi lần cắt thái thực phẩm sống để tránh lưu nhiễm vi khuẩn

-Thực phẩm đã nấu mà chưa ăn cần được che đậy kín để tránh ruồi bu mang bệnh tới hoặc tránh bụi bậm bay vào.

-Rửa sạch hoặc bóc vỏ trái cây trước khi ăn.

-Uống nước đã đin sội, khử trùng.

-Đừng tiếc rẻ mà vứt bỏ ngay các món ăn nghi là đã hư hao nhiễm khuẩn.

-Rửa tay bằng xà bông trước và sau khi làm bếp, trước khi ăn, sau khi dùng nhà vệ sinh. Đây là một hành động rất giản dị, không tốn kém nhưng lại hữu hiệu để phòng tránh lây lan bệnh nhiễm đấy các bác ạ.

Đặc biệt là không nên ăn các loại trái cây không đúng mùa, nhập từ các nước lân bang, nom tươi đẹp bề ngoài nhưng bề trong thì đầy những hóa chất bảo quản độc hại.

Với quý vị có các bệnh kinh niên lại càng cần lưu ý tới mấy món ăn truyền thống ngày Tết.

-Thịt mỡ dưa hành, cà muối xổi  là nhiều chất béo, nhiều muối mà nếu tiêu thụ nhiều thì huyết áp lên cao, mập phì cũng dễ.

-Với người bị viêm gan suy thận tuyệt đối không uống rượu, dù là rượu nội rượu ngoại, rượu quốc lủi, rượu ngâm lộc hươu, cao hổ cốt hoặc sâm nhung bổ thận. Nếu cứ tiếp tục “chén chú chén anh”, dô dô cạn ly cạn hũ thì gan sẽ chẳng mấy chốc mà suy yếu, đưa tới nguy cơ xơ cứng, ung thư gan. Ấy là chưa kể tai nạn xe cộ, gây thương tích tử vong…

-Đang bị tiểu đường thì nên giới hạn tiêu thụ chè xanh, đậu đỏ, bánh ngọt, bánh lam, nước ngọt có hơi.

Ngày Tết mà nói chuyện đau bệnh thì cũng là điều cũng chẳng nên. Nhưng nhắc lại để mà có cái Tết vui vẻ với gia đình con cháu, thì cũng là điều cần làm phải không thưa bà Lan và quý vị độc giả.

Bệnh Rubella

Thưa bác sĩ

Chị con bị nhiểm rubella đang mang thai 13 tuần, vậy phải nên làm gì đây ạ; chị rất đang tuyệt vọng (Kim Phuong)

Chào cô Kim Phương

Xin cô cứ nói với người chị bình tĩnh, đừng quá tuyệt vọng. Vì bệnh nào thì hiện nay khoa học cũng có cách giải quyết, trong đó có bệnh ban Rubella mà chị cô đang mắc phải trong khi có thai.

Rubella là một bệnh truyền nhiễm gây ra do một loại virus với các triệu chứng giống như bệnh cúm, như sổ mũi, sốt nhẹ, nhức đầu, mắt chảy nước và đỏ, hạch cổ sưng…Bệnh lây lan qua đường hô hấp qua ho, hắt hơi…thường có vào dịp Đông-Xuân.

Tại Hoa Kỳ, nhờ có chích ngừa từ khi mới sinh cho nên bệnh hầu như đã bị loại trừ ngoại trừ mấy trường hợp lẻ tẻ do người nước ngoài mang vào Mỹ. Người được chích ngừa không bao giờ mắc bịnh này. Tại Việt nam thì bệnh này thường xảy ra và chỉ riêng trong tháng Giêng năm 2015  đã có  138 nghi bệnh với 29 ca được xác định.

Khi có thai nhất là trong ba tháng đầu mà mắc bệnh rubella thì thai nhi bị ảnh hưởng trầm trọng, có thể đưa tới sảy thai, sinh con thiếu tháng. Vì thế các bà mẹ nên chích ngừa bệnh này trước khi có thai.

Ngày nay, việc chích ngừa thường thường là phối hợp với vaccine chống lại bệnh sởi, rubella và quai bị. Nếu đang mang thai thì nên thử máu coi mình có miễn dịch với bệnh này không. Nếu có thì tốt vì mình đã được chích ngừa bệnh rồi. Nếu không có miễn dịch thì nên tránh xa người bị bệnh rubella. Trong khi đang có thai thì không được chích ngừa rubella vì vaccine có thể gây ra bệnh cho thai nhi.

Hiện nay chưa có thuốc điều trị bệnh Rubella. Chúng tôi đề nghị cô khuyên chị cô đi khám bác sĩ để được hướng dẫn cách đối phó.

Chúc chị cô được mọi sự bình an.

Bác sĩ Nguyễn Ý Đức