Hà Nội Khỏa Thân
Đó là tên “thời sự” mà dân chúng Hà Nội đặt cho thủ
đô yêu dấu của chúng ta trong những tuần lễ vừa qua.
Số là, không hiểu vì lý do gì mà “quan chức” lãnh đạo
thành phố Hà nội lại ra lệnh chặt đi hơn 6000 cây xanh ở đất ngàn năm văn vật
này. Những cây cổ thụ trồng từ cả trăm năm nay bỗng nhiên được đốn ngã nằm ngổn
ngang khắp hè phố chờ được kéo đi và không biết sẽ được đưa đi dâu. Gốc cây còn
tràn trề nhựa sống nguyên mầu gỗ tươi lộ
ra. Cành lá nằm ngổn ngang khắp đó đây, nom rất tang thương. Mùa Hè lại sắp đến
rồi. Đâu còn tiếng ve kêu rộn rã trên những tàn cây xanh. Đâu còn những bông
phượng vĩ mà mỗi độ hè về ửng đỏ trên các ngọn cây. Và những bóng mát trên đường
với bước chân dìu dặt của những cặp tình nhân…
Những bản nhạc bài thơ về Hà Nội, về những cây xanh
đã là đề tài của nhiều bài nói về thành phố này. Sẽ còn không nhỉ những “Nhớ phố
thâm nghiêm rợp bóng cây, tiếng ve ru những trưa hè”, và vì thế “dù
có đi bốn phương trời, lòng vẫn nhớ về Hà Nội” của Hoàng Hiệp. Và Trịnh
Công Sơn với Hà Nội mùa thu/ cây cơm nguội
vàng thầm gục đầu vào dĩ vãng/tiếng ve kêu râm ran suốt trưa hè…” rồi
“rêu phong /cây bàng lá đỏ/nằm kề bên nhau/phố xưa nhà cổ/mái ngói thâm
nâu…”. Cũng như “Cành me thì thầm bên những gốc cây già” trong “Hà
Nội ngày trở về”, nhạc Phú Quang, thơ Thanh Tùng)…hoặc Đinh Tiến Dũng
(giáo sư Cù Trọng Xoay) mới đây với:
“Nay ta cưa cây đi rồi
Chắc sẽ nhớ mãi khôn nguôi
Hà Nội rồi sẽ trơ bê tông như bị vặt lông….”
Ôi Hà Nội trơ bê tông như bị vặt lông thì đau lòng đấy
nhỉ!!!
Trong vài tuần lễ qua nhiều người dân việt trong
ngoài nước đã khóc vì sự độc đoán trong quyết định chặt cây xanh tại thủ đô của
chính quyền Hà Nội.
Ấy cũng tại chỉ vì ở các quốc gia độc tài họ thường
có những hành động ngu xuẩn bất chấp lòng dân như vậy.
Và bây giờ thì xin trở lại với câu hỏi về một loại
rau xanh mà nhiều người ưa thích, nhất là khi ăn thịt bò lúc lắc với rau này.
Đó là rau sà lách soong spinach do một độc giả thắc mắc là rau này có giá trị
dinh dưỡng như thế nào.
Rau Sà Lách Son
Cách đây mấy chục năm, tại Hoa Kỳ, giá trị dinh dưỡng
của spinach được quảng bá qua phim hoạt họa “Người Thủy Thủ Popeye”-Popeye, the Sailorman-. Bình thường, Popeye
có thân hình nhỏ bé, xí trai, miệng móm, lúc nào cũng phì phèo ngậm cái ống điếu.
Ấy vậy mà khi thấy có người gặp hoạn nạn cần cứu giúp, là anh ta ra tay nghĩa
hiệp ngay. Anh chỉ cần mở một hộp spinach chế biến, dốc hết vào miệng, nuốt trôi là nửa phút sau thân hình đã trở nên to
lớn, bắp thịt cuồn cuộn, đầy sinh lực. Anh chạy như bay tới cứu người cô đơn, yếu
đuối đang bị uy hiếp…
Có nhiều loại spinach khác nhau, mỗi loại được trồng
vào thời gian khác nhau thích hợp với thời tiết từng mùa trong năm. Spinach có
thể mọc trên mọi loại đất, nhưng tốt hơn nếu là đất cát có lẫn phân động vật,
khoáng boron, chất hữu cơ nitrogen.. Spinach rất nhậy cảm với đất có nhiều
acid, nên cần thử độ acid của đất trước khi trồng.
Muốn rau có
phẩm chất cao, cần tưới đều đặn để giữ cho đất luôn luôn ẩm. Trồng sau một
tháng là rau có thể sẵn sàng ăn được, nhất là vào mùa có khí hậu mát lạnh. Giá
lạnh của mùa đông không ảnh hưởng tới sự tăng trưởng của rau.
Sau khi thu hoạch, rau được rửa sạch rồi vô bao, cất
giữ trong phòng đá để gửi tới nơi phân phối, tiêu thụ.
Lá
và cuống spinach đều có thể ăn được. Cuống có nhiều chất đường thực vật, rất tốt
cho cơ thể. Lá rau rộng bản, nhăn nheo hoặc phẳng, có nhiều thùy ở gốc.
Thành
phần dinh dưỡng
Spinach có rất ít chất béo, không có cholesterol, có
một số lượng vừa phải chất đạm, một chút đường, tinh bột, nhiều loại sinh tố,
khoáng chất.
Spinach là nguồn cung cấp sinh tố C và beta carotene
rất rồi rào. Mỗi 100 gr spinach tươi cung cấp tới 36mg beta carotene, trong khi
đó 100gr cà rốt tươi chỉ có 14mg beta carotene.
Spinach có nhiều calcium, phosphore, sắt, potassium,
acid oxalic. Acid oxalic có thể kết hợp với calcium và gây trở ngại cho sự hấp
thụ calcium trong cơ thể. Oxalate cũng là một thành phần của sỏi thận.
Nửa chén spinach sống có 0,5g chất xơ, 1,880 IU sinh
tố A, 54mcg folate, 7mg sinh tố C, 0,3g chất béo, 4,3g carbohydrate, 13
calories. Chín mươi phần trăm trọng lượng của spinach là nước, mà nước là chất
dinh dưỡng rất cần thiết cho cơ thể.
Cất
giữ
Chứa lá rau trong túi nhựa rộng và cất trong tủ lạnh.
Nếu rau đã để sẵn trong túi nhựa, về nhà nên chia ra làm nhiều túi nhỏ để rau
khỏi nhầu nát khi đè ép vào nhau.Rau để trong ngăn đá rất thuận tiện cho việc để
dành và dễ dàng để nấu khi cần.
Sửa
soạn
Cho nước chẩy lên rau nhiều lần để loại hết đất cát
dính trên lá rau. Vứt bỏ lá vàng úa, gẫy nát. Nếu định ăn sống, nên để trong tủ
lạnh mươi phút để rau giòn hơn.
Spinach có thể ăn sống hoặc nấu chín. Nấu vừa chín tới
với ít nước để duy trì chất dinh dưỡng có trong rau.
Vài
điều cần lưu ý khi nấu spinach
Spinach có nhiều diệp lục tố chlorophyll. Chất này rất
dễ phản ứng với acid. Khi nấu, chlorophyl trong lá tác dụng với acid trong nước,
khiến cho lá rau đổi sang màu nâu. Ðể giữ rau xanh, có thể nấu với nhiều nước,
nhưng sinh tố C mất đi khá nhiều hoặc mở vung khi nấu để acid bay ra ngoài.
Công
dụng y học của spinach
Theo tác giả Jean Carper, spinach đã được ghi trong
sách American Medicine xuất bản năm 1927 như là có tác dụng trị liệu trong các
bệnh thiếu máu, rối loạn tim, thận, tiêu hóa hoặc khi cơ thể suy nhược. Do đó,
spinach được coi như « Vua của các loại rau ».
Ngày nay, đã có một số nghiên cứu cho hay rau
spinach có khả năng ngăn ngừa một vài loại ung thư như ung thư ruột già, phổi,
cuống họng, bao tử, tuyết nhiếp…đặc biệt là ung thư phổi. Ðó là nhờ chất chống
oxy hóa beta carotene, có rất nhiều trong rau spinach. Kết quả nghiên cứu của
bác sĩ Richard Shekelle, Ðại học Texas, cho thấy carotene có thể giảm nguy cơ
ung thư phổi ở những người hút thuốc lá lâu năm.
Ngoài beta carotene, diệp lục tố chlorophyl trong
spinach cũng có khả năng giảm nguy cơ ung thư. Các nghiên cứu tại Ý cho thấy
chlorophyll có thể loại bỏ chất gây ung thư nitrosamine.
Chlorophyll trong rau spinach có công thức hóa học
tương tự như công thức của huyết cầu tố (hemoglobin), cho nên có ý kiến cho rằng,
tiêu thụ nhiều lục tố này có thể làm tăng lượng huyết cầu tố trong máu. Trong
thế chiến, binh sĩ Pháp được cho uống rượu vang có pha thêm nước cốt của rau
spinach để giúp tăng cường sức khỏe, suy yếu vì mất máu..
Kết quả nghiên cứu bên Nhật chứng minh rau spinach
cũng có thể làm giảm cholesterol trong máu ở chuột trong phòng thí nghiệm…
Vâng: rau sà lách son là món ăn có nhiều công dụng
cho sức khỏe đấy thưa quý vị độc giả.
Bác sĩ Nguyễn Ý Đức