Nước mắm

Dạo này, sau vụ Formosa gây ô nhiễm vùng biển ở Vũng Áng, thiên hạ xôn xao về an toàn của nước mắm. Ngay cả nhiều người Việt ở Âu Mỹ còn lo con bò trắng răng…hướng dẫn cho nhau, học cách sản xuất nước mắm. Nhưng làm tại gia kiểu này, nghe nói nước mắm hôi nhà, cũng chẳng ngon gì…..

                               Ngán cho cái mũi vô duyên,         

                               Câu thơ thi xã, con thuyền Nghệ An.

Nước mắm VN ngon ngọt, thơm dịu là phải từ miền Trung nắng cháy, từ vùng eo bờ biển làm nơi tụ hội của loài cá cơm. Ít nắng như miền Bắc hoặc xuôi xuôi hông đùi trôi tuột cả cá cơm thì ít có mắm ngon. Nước mắm Nghệ An, Phan Thiết….ngon nhất nước. Phú Quốc hải đảo vớt vát chặng cuối cũng có mắm ngon hạng nhì?.

Nước mắm cứ nghĩ là từ Đông Nam Á như VN là chính, thực ra đã có từ lâu, một hoặc hai thế kỷ trước Công nguyên. VN mình chỉ học lóm cách làm nước mắm từ Thế kỷ thứ 5 không những bền bỉ dùng nêm nếm đồ ăn, còn pha nước chấm đến bây giờ. Bầy mâm cúng gia tiên, thường phải có một chén nước mắm mới  long trọng, lỡ tay làm sánh đổ…cũng chẳng sao, miễn có đủ thì các cụ mới ngon miệng được.

Dân Việt mình có vẻ thủ cựu, mấy nước Đông Nam Á kia đa phần chỉ dùng nước mắm để nêm đồ ăn. Tầu, Nhật thì vào thế kỷ 15 biết cách ủ đậu nành làm nước tương thì chỉ ăn xì dầu mà bỏ nước mắm vì chê hôi?.

Nước mắm bắt đầu xuất hiện ở vùng Carthage sát biển, đầu mỏm phía Bắc của Châu Phi, ngày nay là vùng của những nước Tunisia….Rồi truyền qua những vùng của Đế quốc Byzantium , Rome. Nước mắm của họ gọi tên là Garum, chế bằng cách lấy ruột cá lớn, cá nhỏ…trộn muối, rồi ủ vài tháng chắt lấy nước cốt. Giờ bên Âu Châu lại ít dùng Garum nước mắm nêm nếp đồ ăn, mà thay thế bằng Maggi. Chỉ ít nơi còn sản xuất nước mắm!.

Giờ nếu lo nước mắm nhiễm Formosa, thì đặt mua vài chai ở Ý, hoặc ở Nhật… cho chắc ăn?.

Ích lợi của bữa ăn sáng

Theo ý kiến chung của các nhà dinh dưỡng cũng như y khoa học, bữa ăn sáng là bữa ăn rất quan trọng và mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.

Theo các ý kiến này, điểm tâm phải được coi như một trong ba bữa ăn chính để cung cấp năng lượng cho cơ thể trong suốt ngày, đồng thời cũng cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng, sinh tố, khoáng chất, phytochemical để suốt đời có sức khỏe tốt.

Sau một đêm ngủ nghỉ, bụng trống, cơ thể cần bổ sung một số năng lượng để làm bừng lên các sinh hoạt trong ngày. Ði làm, đi học mà không ăn sáng thì chẳng khác chi dùng một cái khoan không dây mà bình điện không được tái nạp điện. Nếu không tái cung cấp năng lượng vào buổi sáng, cơ thể sẽ tận dụng kho dự trữ cho tới bữa ăn trưa. Các hormon cần để động viên năng lượng dự trữ sẽ làm ta cảm thấy mệt mỏi, khó chịu và không đủ bình tâm để làm việc.

Chúng ta đều nhớ rằng, để điều khiển các chức năng của cơ thể, não bộ cần có các hóa chất dẫn truyền thần kinh. Thực phẩm có ảnh hưởng tới sự tác động của các hóa chất này. Do đó, với bữa ăn sáng cân bằng, não bộ sẽ hoạt động hữu hiệu. Chẳng hạn chất đạm tyroxine cần thiết cho chất dẫn truyền hưng phấn dopamine, norepinephrine, chất đạm tryptophan lại làm dịu thần kinh.  

Theo nghiên cứu tai Đại Học Iwoa, dù ăn một chút nhẹ vào buổi sáng cũng khiến cho tinh thần sảng khoái, đáp ứng mau lẹ, làm việc hoặc học hành có hiệu quả hơn.

Nghiên cứu tại Đại Học California-Los Angeles kết luận ăn điểm tâm đều đặn giúp con người sống lâu hơn. Bác sĩ Raymond Pearl, thuộc Đại Học John Hopkins cho hay những người sống lâu tới 80-90 tuổi đều nói là họ ăn no nê vào mỗi buổi sáng.

Tại Hội thảo về Dịch tễ và Phòng tránh bệnh Tim mạch do American Heart Association tổ chức ngày 6 tháng 3 năm 2003, tiến sĩ Mark A. Pereira, giáo sư tại Ðại học Y khoa Harvard, nói là “Kết quả nghiên cứu của chúng tôi cho rằng bữa ăn sáng là bữa ăn quan trọng nhất, vì ăn sáng dường như có vai trò lớn để giảm rủi ro cùa bệnh tiểu đường loại 2 và bệnh tim mạch” 

Theo ông, ăn sáng có thể giúp kiểm soát cảm giác đói trong ngày, nên sẽ ăn ít hơn vào bữa trưa. Ngoài ra, theo kết quả nghiên cứu, tác dụngcủa insulin cũng tùy thuộc vào sự đói nhiều hoặc ít và vào sự hoạt động của cơ thể. Theo báo cáo nghiên cứu của hội Tim Mạch Hoa Kỳ ngày 6 tháng 3 năm 2003, ăn sáng với các loại hạt còn vỏ (whole grain cereal) mỗi ngày giảm rủi ro đề kháng với insulin của cơ thể.

Kết quả nghiên cứu đăng trên báo cáo Obesity Research số tháng 2 năm 2002 cho thấy 78% phụ nữ ăn sáng đều đặn đều duy trì được sự giảm 15 kg trong suốt một năm.

Trong khi đó, nghiên cứu của Ðại học Massachusetts đăng trong số tháng 6 năm 2003 của American Journal of Epidemiology cho hay có sự liên hệ giữa không ăn sáng với lên cân.

Nổi mề đay

T ôi bị bệnh nổi mề đay, rất ngứa, suốt ngày cứ phải gãi, đến nỗi trầy da mới bớt ngứa. Xin bác sĩ cho biết phải làm gì.

Cảm ơn bác sĩ.

Trần Tấn Việt.

Trả lời

Nổi mề đay là bệnh ngoài da gây ra do nhiều nguyên nhân khác nhau. Bệnh rất khó chịu và gây ra các triệu chứng như ông nói là ngứa trên da. Ngứa rất thần sầu và càng gãi nó càng ngứa.

Vết mần trên da xuất hiện thành từng đám, lớn nhỏ khác nhau và thường có mầu hồng.

Có nhiều nguyên nhân gây ra mề đay như dị ứng với thời tiết lạnh, do thực phẩm, stress lo âu, đôi khi do di truyền. Mề đay thường thấy ở phụ nữ nhiều hơn là nam giới.

Để điều trị mề đay, ta có thể dùng mấy loại thuốc thoa ngoài da mua không cần toa bác sĩ như Calamine lotion hoặc uống thuốc kháng histamine như Benadryl. Để phòng ngứa, tránh tiếp xúc với các nguyên nhân gây ra bệnh như thời tiết lạnh, xúc động mạnh… Nếu tình trạng kéo dài, chúng tôi đề nghị ông tới bác sĩ gia đình để điều trị, vì các vị này có thể biên toa cho ông với thuốc công hiệu hơn và cần bác sĩ theo dõi.